Czy można ochrzcić dziecko bez wiedzy jego rodziców?

2 stycznia, 2024

Czy można ochrzcić dziecko bez wiedzy jego rodziców?

Bez wiedzy i zgody przynajmniej jednego z rodziców (lub osób zastępujących prawnie rodziców) nie można godziwie ochrzcić dziecka. Jeśli tak się jednak stanie (np. babcia w konspiracji ochrzci wnuka), to chrzest będzie ważny, choć dokona się to w sposób nieaprobowany przez prawo i wobec osób, które do tego doprowadziły, można zastosować konsekwencje wynikające z naruszenia prawa kanonicznego. Kanon 226 §2 Kodeksu Prawa Kanonicznego stanowi, że pierwszy obowiązek i pierwsze, niezbywalne prawo do wychowania dziecka przysługuje rodzicom. Zgodnie z kanonem 1136 dotyczy to wychowania fizycznego, społecznego, kulturalnego, moralnego oraz religijnego. W sytuacji braku porozumienia rodziców odnośnie do decyzji o chrzcie, Kościół zezwala na chrzest na prośbę jednego rodzica, nawet jeśli drugi rodzic stanowczo się sprzeciwia. Racją przemawiającą za tym jest waga sakramentu chrztu jako zwyczajnego (najpierwszego) środka zbawienia i bramy do innych sakramentów. Należy dodać, że nie jest to nowa doktryna. Od narodzin Kościoła praktykowano zasadę respektowania prawa rodziców niechrześcijańskich (lub później niekatolickich) do wolności w decydowaniu o wyznawanej religii swoich dzieci i osób pozostających pod ich prawną opieką. Zdarzające się sytuacje przymusowych chrztów żydowskich dzieci były zawsze negatywnie komentowane przez wielkich teologów (np. św. Tomasza z Akwinu), a Stolica Apostolska przypominała o zakazie naruszania naturalnego porządku wynikającego z prawa rodziców do wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi. Z czasów historycznych zachowało się wiele dokumentów- reprymend papieży skierowanych do biskupów diecezji, gdzie dochodziło do takich praktyk. Wyjątek stanowiła zawsze sytuacja niebezpieczeństwa śmierci, z tym, wszakże zastrzeżeniem, że tę okoliczność nakazywano interpretować ściśle, jako: „sytuację bez nadziei na utrzymanie przy życiu”, „moralnie pewny stan agonii”, „rzeczywiste i obiektywne niebezpieczeństwo śmierci”. Także obecnie bezpośrednia sytuacja niebezpieczeństwa śmierci dziecka jest okolicznością (ale też wyjątkiem wymagającym ścisłej interpretacji), w której prawo Kościoła katolickiego zezwala na chrzest dziecka nawet wbrew woli rodziców (kanon 86§2 Kodeksu Prawa Kanonicznego).