Czy ksiądz może odmówić chrztu dziecka, którego rodzice nie są praktykującymi katolikami?

12 listopada, 2023

Na tak sformułowane pytanie nie da się udzielić krótkiej i jednoznacznie rozwiewającej wątpliwość odpowiedzi. W grę bowiem wchodzi kontekst i interpretacja konkretnej kondycji religijnej rodziców. Gdy rodzice nie są praktykującymi katolikami, lecz mają intencję ochrzczenia dziecka, to proboszcz musi z należytą starannością (jest to jego prawny obowiązek) upewnić się, że istnieje uzasadniona (a zatem możliwa do zweryfikowania za pomocą zasady dobrej wiary, reguł zdrowego rozsądku, dowodów) nadzieja na to, że dziecko takich niepraktykujących rodziców będzie wychowywane po katolicku. Czyli jak? Czyli, że wiara będzie jakoś w domu obecna poprzez postawę i aktywność religijną, na przykład: uczenie modlitw, czytanie Biblii dla dzieci, posiadanie w domu symboli religijnych i odwoływanie się do religii w procesie wychowania dziecka (Anioł Stróż, Pan Jezusek), obchodzenie świąt religijnych w duchu wiary; posyłanie dziecka na katechezę w przedszkolu, potem w szkole, zaprowadzanie go do kościoła na krótką modlitwę, starania w uczestnictwach dziecka na Mszach świętych a od przynajmniej uzyskania tzw. używania rozumu ( w Kodeksie Prawa Kanonicznego przyjęto ten czas na 7 rok życia) dbanie o regularną obecność w niedzielę na Mszy św., przygotowanie dziecka do sakramentu Eucharystii itp. Jeśli po rozmowie (w praktyce bowiem najczęściej weryfikacja następuje w trakcie rozmowy) postawa rodziców nie daje takiej nadziei, wówczas proboszcz ma się upewnić, że w bliskim otoczeniu rodziców znajduje się osoba, która może zagwarantować katolickie wychowanie dziecka w przyszłości. Kimś takim mogą być dziadkowie, wierzące rodzeństwo (nieskonfliktowane i blisko mieszkające), zaproponowani rodzice chrzestni. Dopiero gdy „zupełnie” (cytat z kanonu) tej uzasadnionej nadziei na katolickie wychowanie dziecka nie ma, proboszcz jest zobowiązany (to znów jego obowiązek prawny) do odłożenia chrztu w czasie. Warto pamiętać, że w tej decyzji tej proboszcz posiłkuje się również bardziej precyzyjnymi przepisami ustalonymi w diecezji, o czym stanowi numer drugi kanonu 868§1. Swoją decyzję duchowny nie tyle ma uzasadnić, ile wyjaśnić (słowo z kanonu 868 §1 n.2) rodzicom. (Czasownik „wyjaśnić” jest nieprzypadkowy, zawiera w sobie łagodność i inklinacje pedagogiczne, a nie orzeczenie autorytetu). Do jakiego czasu odkłada się chrzest? Do czasu, aż nie pojawią się przesłanki wskazujące, że dziecko będzie wychowywane w wierze Kościoła. Zob. również dokument Kongregacji Kultu Bożego w Sakramentów „Chrzest dzieci. Wprowadzenie teologiczne i pastoralne” z 25.03.1987 roku, rozdz. I numery 1-3 oraz V. n.25 (przekład polski na: www.liturgista.pl/?page=liturgy_norms&content=document&label=1987-03-25-C-KKB-WCD).