Jakie prawa i obowiązki w Kościele są zależne od płci?

Jedynie święcenia diakonatu i prezbiteratu sa zarezerwowane dla mężczyzn. Z kolei tylko kobiety mogą być dziewicami konsekrowanymi i wdowami konsekrowanymi (w Kościele nie przewiduje się analogicznego statusu dla mężczyzn). Rady ewangeliczne (czystości, ubóstwa i posłuszeństwa) składają siostry zakonne i bracia zakonni (nie trzeba być kapłanem, można pozostać bratem zakonnym); w Kościele przewidziano też miejsce dla pustelniczek i pustelników – z takimi samymi prawami i obowiązkami wynikającymi ze specyfiki stanu życia. W innych sytuacjach nie rozróżnia się praw i obowiązków w Kościele ze względu na płeć. Gdy chodzi o funkcje, służby i posługi, to te, dla których nie wymaga się władzy święceń, są otwarte dla świeckich obu płci.

Aktualnie do urzędów, które nie są związane z władzą święceń (a zatem nie są zarezerwowane wyłącznie dla kapłanów) i do których dopuszcza się świeckich obu płci, należą:

• urzędy związane z nauczaniem dyscyplin kościelnych (teologia i prawo kanoniczne) – kanon 229§3 KPK, kanon 230§ 129 i 2;
• posługa lektora, akolity, nadzwyczajnego szafarza Najświętszej Eucharystii (w łączności z kanonem 910 § 2);
• opieka duszpasterska nad parafią bez stałego proboszcza – kanon 517 § 2;
• pomoc w zadaniach uświęcenia, nauczania i rządzenia w parafii – kanon 519; wykonywanie posługi słowa – kanon 759;
• przepowiadanie Słowa Bożego (z wyłączeniem homilii) – kanon 766;
• bycie misjonarzem (nadanym przez biskupa w formie instytucjonalnej) – kanon 784;
• bycie katechistą (urząd zarezerwowany wyłącznie dla świeckich) – kanon 785 § 1 i 2;
• przygotowanie narzeczonych do małżeństwa i asystowanie przy zawieraniu małżeństwa jako świadek kwalifikowany – kanon 1112 § 1 i 2;
• posługa szafarza sakramentaliów – kanon 1168;
• uczestniczenie w radach ekonomicznych parafii i diecezji (kanon 492 § 1 i 2) z prawem konieczności uzyskania przez biskupa wcześniejszej zgody członków rady – a nie wyłącznie opinii – na dokonanie niektórych decyzji odnoszących się do alienacji (uszczuplenia) majątku kościelnego – kanon 1292 § 1
• urząd notariusza kurii kanon 483§ 1 i 2;
• urząd notariusza sądu – kan.1437;
• promotora sprawiedliwości (strzeże on dobra publicznego Kościoła)- kan. 1435 a dla spraw małżeńskich kan. 1674 § 1 pkt 2;
• audytora (przesłuchuje strony i świadków na zlecenie sędziego) – kan. 1428§;
• asesora dla sędziego jednoosobowego (duchownego) – kan. 1424;
• sędziego kościelnego- kan. 1421§2.

Świeccy obu płci ( głównie psychologowie i psychiatrzy) są również ● biegłymi w kościelnych sprawach sądowych (małżeńskich, karnych, karno-administracyjnym). W sądownictwie kościelnym (także w Polsce) świeccy są najliczniej reprezentowani przez pełnomocników i  adwokatów kościelnych (absolwentów wydziałów prawa kanonicznego), którzy mają prawo do reprezentowania i obrony stron we wszystkich typach procesów sadowych i na każdym etapie postępowania i instancji – kanony 1481-1490.